Cục An toàn thông tin, Bộ Thông tin và Truyền thông (TT&TT) cho biết, lừa đảo trực tuyến tại Việt Nam vẫn đang lan rộng với nhiều chiêu trò ngày càng bài bản, tinh vi.
Theo ông Trần Quang Hưng, Phó Cục trưởng Cục An toàn thông tin, mặc dù cơ quan chức năng cùng báo chí truyền thông liên tục cảnh báo các hình thức lừa đảo trực tuyến song đến nay lừa đảo trực tuyến vẫn là một vấn nạn khó giải quyết.
Nhiều vụ lừa đảo trực tuyến được dẫn dụ từ các cuộc gọi mạo danh
“Các đối tượng lừa đảo liên tục dựa theo nhu cầu của người dân, nhất là vào các dịp lễ như Valentine 14/2, ngày Quốc tế phụ nữ 8/3 và sắp tới là 30/4, 1/5… để thực hiện các chiêu trò lừa đảo. Lừa đảo trực tuyến vẫn đang lan rộng trên không gian mạng Việt Nam, với cách thức lừa đảo của tội phạm mạng đang ngày càng bài bản, tinh vi hơn”, ông Trần Quang Hưng nhận định.
“Việc đuổi theo, ngăn chặn các hình thức lừa đảo trực tuyến là không khả thi, vì chúng ta luôn đi sau. Do đó, để hạn chế, giảm thiểu vấn nạn này, cần thực hiện 3 giải pháp căn cơ là thể chế chính sách, công nghệ và tuyên truyền nâng cao nhận thức của người dân”, ông Trần Quang Hưng khẳng định.
Để người dùng cập nhật đầy đủ và sớm về các hình thức lừa đảo, ông Trần Quang Hưng nhấn mạnh, ngoài việc xử lý về công nghệ, biện pháp kỹ thuật thì việc tuyên truyền những thông tin về các hình thức lừa đảo trực tuyến nhanh chóng, kịp thời đến được càng nhiều người dân càng tốt.
Hiện, Cục An toàn thông tin đã xây dựng và phát hành Cẩm nang về nhận diện và phòng, chống lừa đảo trực tuyến, Cẩm nang An toàn trực tuyến, giúp bảo vệ mọi đối tượng người dân trên không gian mạng.
Cục cũng phối hợp với các đơn vị thực hiện các chiến dịch tuyên truyền trên diện rộng, phối hợp với đơn vị, tổ chức, doanh nghiệp lớn, các cơ quan báo chí truyền thông điểm tin tuần về tình hình lừa đảo trực tuyến nổi bật để kịp thời đưa ra cảnh báo, khuyến cáo kịp thời tới người dân.luôn thay đổi, đan xen mới và cũ, với nhiều hình thái mới, tinh vi hơn. Các đối tượng lừa đảo đã tận dụng các tiện ích, công nghệ hiện đại, khiến người dùng khó nhận diện hơn.
5 hình thức lừa đảo đã cũ nhưng lại rộ lên thời gian gần đây và nhiều người dân đã mắc bẫy.
Nhận làm thay thủ tục cấp, đổi giấy phép lái xe online để lừa đảo
Theo Cục An toàn thông tin, hiện nay, trên mạng người dân có thể dễ dàng tìm kiếm dịch vụ làm thay thủ tục cấp, đổi giấy phép lái xe, với mức phí từ 400.000 – 600.000 đồng, tùy theo nhu cầu. Nhiều đối tượng còn quảng cáo: Người có nhu cầu dùng dịch vụ này sẽ không cần đến Sở Giao thông vận tải để chụp ảnh; chỉ cần cung cấp bản sao một số loại giấy tờ cá nhân và ảnh thẻ.
Lợi dụng dịch vụ làm thay thủ tục cấp, đổi giấy phép lái xe đối tượng xấu thực hiện hành vi lừa đảo người dân
Tuy nhiên, theo Cục An toàn thông tin, việc chọn dùng dịch vụ có thể khiến người dân rơi vào bẫy lừa đảo. Thực tế, không ít người đã thành nạn nhân của thủ đoạn lừa đảo cung cấp dịch vụ cấp, đổi giấy phép lái xe online.
Cục An toàn thông tin cũng lưu ý, việc cung cấp thông tin cá nhân cho người lạ như đối tượng nhận làm thay thủ tục cấp, đổi giấy phép lái xe online còn khiến người dân có nguy cơ gặp một số rắc rối. Chẳng hạn, bị đánh cắp và rao bán thông tin cá nhân, hay bị quấy rầy bởi quảng cáo rác.
Vì thế, Cục An toàn thông tin khuyến nghị người dân khi có nhu cầu xin cấp mới, đổi bằng lái xe nên tự thực hiện thủ tục theo phương thức trực tiếp tại Sở Giao thông vận tải hoặc trực tuyến qua Cổng dịch vụ công quốc gia. Người dân không nên chia sẻ thông tin cá nhân; không giao dịch chuyển tiền khi chưa xác minh danh tính của các đối tượng lạ. Trường hợp đã bị lừa, người dân cần khẩn trương trình báo, tìm sự hỗ trợ từ cơ quan công an.
Lừa hàng trăm triệu đồng với thủ đoạn cung cấp dịch vụ “visa giá rẻ”
Mới đây, qua tìm kiếm nạn nhân phục vụ cho chiêu trò lừa đảo hỗ trợ làm ‘visa giá rẻ’ ở các hội nhóm về xuất khẩu lao động trên mạng xã hội, đối tượng T.T.K.G ở Long An đã lừa chiếm đoạt 272 triệu đồng của một phụ nữ nguyên quán Gia Lai đang lao động tại Nhật Bản.
Phương thức được các đối tượng lừa cung cấp dịch vụ làm “visa giá rẻ” sử dụng là lập website, tài khoản Facebook giả mạo các công ty xuất khẩu lao động uy tín, đăng tải hình ảnh đưa tiễn người lao động ở sân bay, đưa ra nhiều chương trình ưu đãi với chi phí làm visa chỉ bằng một nửa so với công ty chính ngạch. Ham rẻ, nhiều người lao động đã “sập bẫy” lừa đảo.
Lập website, fanpage giả mạo trang của Cục An ninh mạng để lừa đảo
Gần đây, trên không gian mạng liên tục xuất hiện các trang có tên “Cục An ninh mạng” hoặc “Cục An ninh mạng và phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao” để đưa thông tin khuyến cáo các thủ đoạn lừa đảo trực tuyến và biện pháp phòng chống; đồng thời cung cấp các dịch vụ pháp lý hỗ trợ công dân như tư vấn lấy lại tiền lừa đảo, hỗ trợ xử lý các vụ bị lừa đảo chiếm đoạt tài sản. Bản chất là đối tượng lợi dụng tâm lý muốn lấy lại tiền của các nạn nhân để khiến họ bị lừa chiếm đoạt tài sản tiếp.
Mạo danh công an để lừa kê khai thông tin tài sản
Công an TP.Hà Nội gần đây liên tục cảnh báo về thủ đoạn giả danh cơ quan công an để lừa đảo chiếm đoạt tài sản người dân. Nhiều người đã dính bẫy lừa đảo của các nhóm tội phạm. Đơn cử, Công an quận Đống Đa mới đây tiếp nhận vụ việc một người dân trên địa bàn bị đối tượng mạo danh cán bộ công an thông báo có liên quan đến mua bán trái phép chất ma túy và rửa tiền. Đối tượng yêu cầu nạn nhân kê khai tài sản để chứng minh mình không liên quan đến vụ án, sau đó lừa chiếm đoạt 150 triệu đồng của nạn nhân.
Cục An toàn thông tin khuyến cáo người dân nâng cao cảnh giác, đồng thời tuyên truyền cho người thân, bạn bè về thủ đoạn lừa đảo kể trên. Người dân không nên nghe và làm theo các yêu cầu, hướng dẫn của người lạ; không cung cấp thông tin cá nhân để tránh bị đánh cắp thông tin phục vụ cho những hành vi phạm tội của đối tượng.
“Khi cần làm việc với người dân, cơ quan công an sẽ trực tiếp gửi giấy mời, giấy triệu tập hoặc gửi qua công an địa phương. Cơ quan chức năng cũng không yêu cầu công dân chuyển tiền vào tài khoản ngân hàng”, Cục An toàn thông tin lưu ý.
Cảnh giác với các bẫy lừa đảo xuất khẩu lao động trên mạng
Cục An toàn thông tin còn cho biết, qua quảng cáo trên mạng xã hội của Công ty TNHH thương mại và dịch vụ du lịch L&R ở Quảng Ninh, nhiều người dân đã nộp tiền để được đi xuất khẩu lao động tại Hàn Quốc theo chương trình lao động thời vụ E-8.
Là hoạt động hợp tác giữa các địa phương của Việt Nam và Hàn Quốc, chương trình lao động thời vụ E-8 do cơ quan chức năng của địa phương tổ chức triển khai, không có sự tham gia của doanh nghiệp. Hiện Quảng Ninh chưa ký kết với địa phương nào của Hàn Quốc, do đó, người dân tại Quảng Ninh chưa thể đi xuất khẩu lao động theo chương trình E-8. Đáng chú ý, Công ty TNHH thương mại và dịch vụ du lịch L&R chưa được cấp giấy phép đưa người lao động Việt Nam đi nước ngoài. Vì thế, các hoạt động tư vấn quảng cáo, thu hồ sơ hay thực hiện đưa người lao động đi nước ngoài đều là vi phạm quy định.
Trước tình trạng trên, Cục An toàn thông tin khuyến cáo người dân cần xác minh tìm hiểu thật kỹ qua website chính thức của các cơ quan quản lý, để tránh rơi vào tình cảnh "tiền mất, tật mang", dính bẫy của đối tượng lừa đảo. Cục Quản lý lao động ngoài nước, Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội cũng thông tin: Đến cuối năm 2023, mới chỉ có 12 địa phương của Việt Nam ký thỏa thuận với địa phương của Hàn Quốc.
